Hụt nguồn

Ngày 10/7, giá đồng bạc xanh trên thị trường tự do đã hạ nhiệt chút ít so với hồi đầu tuần, nhưng tại các ngân hàng giá niêm yết bán ra vẫn “kịch” trần cho phép, ở mức 21.246 đồng/USD, trong khi giá mua vào niêm yết ở 21.220-21.230 đồng/USD. Chênh lệch giữa giá mua và giá bán đô la Mỹ trong hệ thống ngân hàng tiếp tục được giữ ở biên độ hẹp, chỉ 16 đồng/USD.

Tuy vậy, khách hàng có nhu cầu mua đô la tại thời điểm này không thể mua tại ngân hàng.

Trong vai một khách hàng đang cần mua ngoại tệ, phóng viên (PV) tới chi nhánh một NHTM trên đường Lý Thường Kiệt (Hà Nội). Nhân viên giao dịch khách hàng tại đây cho biết, muốn mua đô la tại ngân hàng, khách phải chứng minh được mục đích sử dụng, có giấy tờ đầy đủ. “Nếu là mua phục vụ đi du lịch thì được mua tối đa 100 USD/ngày. Nhưng ngân hàng cũng không hứa trước có đô la để bán hay không” và khuyên nếu nhu cầu chỉ mua sử dụng ít nên “mua ở thị trường tự do sẽ đỡ mất thời gian chứng minh mục đích”.

Phó giám đốc một công ty chuyên nhập khẩu máy móc xây dựng tại Hà Nội cho biết, công ty anh đang có nhu cầu mua 40.000 USD để trả hợp đồng mua máy trong tháng 7, nhưng một tuần trở lại đây gõ cửa ngân hàng nào cũng đều bị từ chối khéo, hoặc nếu không thì “đòi” giá cao hơn mức giá trần 21.246 đồng/USD, DN tiếp cận vô cùng khó khăn. “Tháng trước “bí” quá công ty đã phải cho nhân viên ra thị trường tự do mua để kịp trả nợ hợp đồng. Biết là mua ngoại tệ ở thị trường tự do phạm luật, nhưng giá cả trong ngân hàng tương đương ở ngoài thì mua ở thị trường tự do dù phải chịu mức giá cao hơn còn hơn bị đối tác phạt trả tiền chậm”- vị phó giám đốc than thở.

Khách hàng cá nhân khó mua đô la trong nhà băng là một chuyện, nhưng tới các doanh nghiệp (DN) có nhu cầu thực mua ngoại tệ tại nhà băng cũng đang gặp không ít trở ngại. Trở ngại đầu tiên vẫn là chứng minh mục đích mua ngoại tệ có chính đáng hay không bằng cách phải “trưng” cho nhà băng hợp đồng mua bán hàng hóa, giấy hẹn trả tiền theo hợp đồng… Thủ tục phức tạp, tốn thời gian là một nhẽ, bức xúc của hầu hết các doanh nghiệp hiện nay là giá bán đồng bạc xanh trong ngân hàng không đúng với giá niêm yết.

Theo tìm hiểu của PV tại một số chi nhánh NHTM trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng… tình trạng ngân hàng bán USD hai giá là có thực. Tại chi nhánh một NHTM trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, phụ trách giao dịch ngoại hối chi nhánh này cho biết, muốn mua đô la tại ngân hàng ngoài việc chứng minh mục đích mua, DN phải có tài khoản ngoại tệ mở tại ngân hàng để ngân hàng chuyển khoản trực tiếp chứ không giao tiền mặt.

Ngoài ra, phụ thuộc vào cân đối nguồn của ngân hàng tại thời điểm khách mua ngân hàng mới có thể trả lời có đô la bán hay không. “Thời điểm này giá đồng đô la trong ngân hàng và ngoài thị trường đang chênh nhau khá lớn nên mọi người thường tới ngân hàng mua, khiến lượng đô la trong ngân hàng vốn không dồi dào giờ lại càng ít. Nếu chị mua giá bán sẽ được báo lúc khách hàng làm xong thủ tục, nhưng chắc chắn là cao hơn mức 21.246 đồng/USD đấy” – nhân viên này nói với PV.

Trước thắc mắc, vì sao bảng giá niêm yết bán ra của ngân hàng chỉ là 21.246 đồng/USD, nhưng khi mua khách hàng phải chịu giá cao hơn? Nhân viên phụ trách ngoại hối chi nhánh nọ giải thích, “giá ở các ngân hàng hiện gần như nhau hết (bán ra cao hơn mức 21.246 đồng/USD –PV), do hầu hết các ngân hàng không cân đối được nguồn để bán ra, doanh nghiệp xuất khẩu giờ ít bán ngoại tệ cho ngân hàng. Bên em cũng không bán được cho khách hàng với giá 21.246 đồng đâu, chắc chắn cao hơn, mong chị thông cảm”.

Căng thẳng ngoại tê do “ứ” tiền đồng?

Giám đốc Khối nguồn vốn và ngoại hối một NHTMCP cho biết, đúng là có tình trạng ngân hàng gặp khó trong cân đối nguồn đô la Mỹ, nhưng không phải là quá khan hiếm tới mức không có bán và phải đẩy giá lên cao. Theo ông, yếu tố tâm lý cứ thấy giá lên là “đổ xô đi mua, đi bán” nên tạo ra sự khan hiếm giả.

Còn theo TS. Lê Xuân Nghĩa – Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển kinh doanh (BDI) sở dĩ tỷ giá nóng là do thâm hụt thương mại 6 tháng đầu năm gia tăng, nhập siêu và nhập khẩu vàng cũng tăng mạnh.

Từ tháng 5 trở lại đây nhập siêu đã tăng mạnh trở lại, từ mức nhập siêu xấp xỉ 1 tỉ USD hồi tháng 4 đã lên tới 2 tỉ USD đến hết tháng 6.

Một phần nguyên nhân nữa được vị chuyên gia này chỉ ra, là do lãi suất tiền đồng hạ quá nhanh. “Chừng nào lãi suất còn hạ thì đồng Việt Nam còn mất giá, tỷ giá còn lên”- ông Nghĩa nói.

Ông Nghĩa đánh giá, gần đây NHNN đã bán ra một lượng ngoại tệ nhằm cân đối cung cầu thị trường nhưng một số NHTM cho là chưa đáp ứng đủ nhu cầu. Thực ra, nhu cầu là phải hiểu nó trên nền giá nào. Nếu giá thấp thì nhu cầu rất cao và có vẻ như chưa được đáp ứng, nhưng nếu giá cao lên thì nhu cầu lại thấp đi. Thêm nữa, việc đồng đô la kham hiếm trong và ngoài hệ thống và bị đẩy giá lên cao là do tiền đồng đang dư thừa trong hệ thống. Biểu hiện rõ nhất là chênh lệch giữa giá mua vào – bán ra đồng bạc xanh đang bị “co” về mức 10-16 đồng/USD. 

Ông giải thích: khoảng cách chênh lệch này càng hẹp thì chứng tỏ thanh khoản thị trường càng lớn. Trước đây ngân hàng cho vay ngoại tệ nhiều nên số lượng ngoại tệ tham gia vào thị trường ít, nhưng giờ cho vay bị “khóa cửa”, mua bán giao dịch trên thị trường nhiều, thanh khoản lớn, rất nhiều người sẵn sàng bán – mua, nên khoảng cách giá mua – bán thu hẹp lại.

Điều này cũng cho thấy kỳ vọng vào tỷ giá vẫn đang rất cao dù NHNN vừa điều chỉnh tăng thêm 1%.

“Việc tín dụng tiền đồng dư thừa trong hệ thống ngân hàng và một phần trú ẩn trong vàng đã đẩy tỷ giá ngoại hối lên cao”- Viện trưởng BDI nói. Trước tình hình tỷ giá căng thẳng, cộng với nhu cầu ngoại tệ 6 tháng cuối năm của DN, người dân chắc chắn còn cao, NHNN sẽ phải cân nhắc tới chuyện điều chỉnh chính sách tỷ giá cho phù hợp. Đây là một áp lực lớn lên điều chỉnh chính sách tỷ giá của ngân hàng trung ương, bởi lẽ dư địa để điều chỉnh tỷ giá còn không nhiều, chỉ 1-2% so với mục tiêu điều chỉnh từ 2-3% trong năm 2013 được Thống đốc Nguyễn Văn Bình công bố hồi đầu năm.

Theo Trúc Lam

Infonet

Xin ông cho biết Ngân hàng Nhà nước đánh giá thế nào về diễn biến của tỷ giá USD/VND trong những ngày gần đây, nhất là sau khi có điều chỉnh tăng 1% tỷ giá bình quân liên ngân hàng 28/6/2013?

Phó Thống đốc Lê Minh Hưng: Trong ngày 28/6/2013, ngày đầu tiên áp dụng mức tỷ giá mới, thị trường ngoại tệ và tỷ giá giao dịch diễn biến khá ổn định. Tuy nhiên, vài ngày gần đây, tỷ giá có xu hướng tăng, đặc biệt là tỷ giá trên thị trường tự do. Tỷ giá niêm yết tại các ngân hàng thương mại cũng được yết ở mức cao.

Qua theo dõi, Ngân hàng Nhà nước thấy các cân đối thu chi ngoại tệ chủ yếu trong nền kinh tế vẫn diễn biến khá bình thường. 

Trong 6 tháng đầu năm 2013, cán cân thanh toán quốc tế diễn biến thuận lợi, nhập siêu chỉ ở mức 1,4 tỷ USD, bằng 2,3% kim ngạch hàng hóa xuất khẩu, trong khi đó chỉ riêng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài giải ngân đã ở mức 5,7 tỷ USD, các nguồn thu ngoại tệ khác như kiều hối, đầu tư gián tiếp vẫn tiếp tục ở mức cao và dự kiến cán cân thanh toán tổng thể năm 2013 thặng dư ở mức 5 tỷ USD. Trạng thái ngoại tệ của các ngân hàng và doanh số giao dịch với khách hàng cũng không có đột biến.

Như vậy, có thể thấy diễn biến tỷ giá những ngày gần đây đang bị chi phối chủ yếu bởi yếu tố tâm lý, không xuất phát từ mất cân đối cung cầu ngoại tệ, và có lý do một phần từ việc thanh khoản đồng Việt Nam đang dồi dào nên một số ngân hàng gia tăng hoạt động mua vào ngoại tệ. Tất nhiên, không loại trừ khả năng một số đối tượng kinh doanh ngoại tệ bất hợp pháp trên thị trường tự do lợi dụng cơ hội để đầu cơ, làm giá ngoại tệ nhằm kiếm lợi bất chính.

Có ý kiến cho rằng nguyên nhân giá USD được đẩy lên trong thời gian gần đây là do việc NHNN điều chỉnh tăng tỉ giá thêm 1%?

Như đã nói ở trên, các cân đối thu chi ngoại tệ chủ yếu trong nền kinh tế đang diễn biến khá bình thường và dự báo sẽ không có đột biến trong thời gian tới. Theo dự báo của Ngân hàng Nhà nước, cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam trong 6 tháng cuối năm 2013 sẽ tiếp tục thặng dư. 

Khảo sát nhu cầu ngoại tệ trong quý III/2013 do Ngân hàng Nhà nước tiến hành đối với một số tổ chức tín dụng có doanh số hoạt động ngoại hối lớn cũng cho thấy nhu cầu từ phía khách hàng có tăng nhưng không đáng kể, ít có khả năng gây áp lực cho tỷ giá. 

Việc Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh tăng 1% tỷ giá vào ngày 28/6/2013 nhằm phản ánh chính xác hơn cung cầu ngoại tệ trên thị trường, tạo sự ổn định vững chắc cho thị trường ngoại tệ trong thời gian tới và tỷ giá này là phù hợp.

Trên cơ sở dự báo vĩ mô cũng như định hướng điều hành chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước khẳng định không điều chỉnh tỷ giá và sẽ áp dụng các biện pháp kiên quyết để ổn định tỷ giá trong đó có cả việc bán ngoại tệ can thiệp mạnh để hỗ trợ thanh khoản cho thị trường.

Xin ông cho biết dấu hiệu căng thẳng những ngày gần đây có ảnh hưởng tới mục tiêu giữ ổn định tỷ giá trong năm nay hay không và những biện pháp can thiệp có thể triển khai lúc này?

Nghị quyết 01/NQ-CP ngày 7/1/2013 của Chính phủ về những giải pháp chủ yếu chỉ đạo điều hành thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2013 đã giao Ngân hàng Nhà nước có trách nhiệm điều hành tỷ giá theo tín hiệu thị trường, bảo đảm giá trị đồng tiền Việt Nam, thực hiện các biện pháp đồng bộ để cải thiện cán cân thanh toán quốc tế và tăng dự trữ ngoại hối Nhà nước. 

Ngay từ đầu năm 2013, Ngân hàng Nhà nước cũng đã khẳng định mức biến động tỷ giá trong cả năm 2013 chỉ từ 2 – 3%. Trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ áp dụng mọi biện pháp cần thiết để đảm bảo sự ổn định của tỷ giá. 

Đối với chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước sẽ điều hành lãi suất phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô, tiền tệ, đặc biệt là diễn biến lạm phát nhằm kiểm soát và điều tiết lãi suất thị trường tiền tệ ở mức hợp lý, góp phần ổn định thị trường tiền tệ và thúc đẩy tăng trưởng tín dụng.

 Đối với điều hành tỷ giá và thị trường ngoại tệ, với quy mô dự trữ ngoại hối Nhà nước đang ở mức cao như hiện nay, Ngân hàng Nhà nước sẵn sàng can thiệp mạnh để hỗ trợ thanh khoản cho thị trường. 

Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước sẽ tăng cường thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của Ngân hàng Nhà nước về giao dịch ngoại tệ của các tổ chức tín dụng và chỉ đạo chi nhánh Ngân hàng Nhà nước các tỉnh, thành phố phối hợp với các lực lượng chức năng trên địa bàn triển khai các biện pháp cần thiết nhằm tăng cường công tác quản lý ngoại hối, phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi mua bán ngoại tệ trái quy định của pháp luật.

Xin cảm ơn Phó Thống đốc!

Theo NHNN

Gần đây, Nhật Bản dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Shinzo Abe đã phá giá đồng yen đến 25%, thúc đẩy mạnh mẽ xuất khẩu và tăng trưởng GDP Nhật Bản vọt lên đáng kể, vượt qua được tình trạng suy thoái, trì trệ kéo dài.

Một số người đã nhanh chóng liên hệ trường hợp Nhật Bản với đợt điều chỉnh tỉ giá này của Việt Nam và hy vọng việc điều chỉnh tỉ giá cũng sẽ tác động tích cực tương tự tới xuất khẩu của nước ta, góp phần ổn định kinh tế và thúc đẩy tăng trưởng trong thời gian tới.

Tuy nhiên, vấn đề ở Việt Nam khác nhiều so với Nhật Bản. Trong tổng số kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, doanh nghiệp (DN) đầu tư nước ngoài chiếm đến 65% trong khi DN trong nước chỉ đóng góp 35%. Xuất khẩu của DN đầu tư nước ngoài chủ yếu là tận dụng lao động giá rẻ ở Việt Nam, lắp ráp các linh kiện nhập khẩu từ nước ngoài để xuất khẩu. 

Điển hình là Samsung Vina nhập khẩu 100% linh kiện từ Samsung ở Trung Quốc để sản xuất điện thoại thông minh Galaxy; giá trị gia tăng của Việt Nam chỉ chiếm khoảng 10% trong tổng số 12 tỉ USD xuất khẩu của Samsung Vina trong năm 2012. Dự kiến xuất khẩu của DN này sẽ vượt ngưỡng 20 tỉ USD trong năm 2013. Đối với những DN đầu tư nước ngoài xuất khẩu các sản phẩm lắp ráp này, điều chỉnh tỉ giá ít tác động tới kết quả hoạt động của họ vì giá các linh kiện nhập khẩu tăng lên tương ứng do điều chỉnh tỉ giá và tỉ lệ giá trị gia tăng trong nội địa không tăng cùng. 

Tương tự, xuất khẩu dệt may, da giày của các DN Việt Nam cũng chủ yếu là các sản phẩm gia công, tỉ lệ đầu vào nhập khẩu của các sản phẩm này lên đến 70%-75% giá trị sản phẩm xuất khẩu, giá trị các sản phẩm đầu vào sản xuất trong nước chỉ chiếm 25%-30%, kể cả chi phí hậu cần, bao bì... Vì vậy, điều chỉnh tỉ giá chỉ có tác dụng rất hạn chế để thúc đẩy xuất khẩu các mặt hàng này.

Điều chỉnh tỉ giá sẽ tác động thuận lợi đến xuất khẩu nông - lâm - hải sản ở mức độ nhất định vì đây là những sản phẩm có tỉ lệ nội địa hóa cao hơn so với các sản phẩm lắp ráp hay gia công kể trên. Tùy theo tỉ lệ giá trị gia tăng của từng sản phẩm, xuất khẩu cao su, cà phê, gạo, thủy sản có thể thuận lợi hơn song tác động không phải quá lớn với mức điều chỉnh tỉ giá 1%. Dù vậy, tỉ trọng các sản phẩm này trong tổng kim ngạch xuất khẩu không quá lớn nên tác động thúc đẩy xuất khẩu chỉ có mức độ. Khác với Nhật Bản, muốn tăng xuất khẩu, Việt Nam phải có nỗ lực lâu dài để tăng tỉ lệ giá trị nội địa, cải thiện kết cấu hạ tầng, cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính ở hải quan, bến cảng, thuế...

Mặt khác, việc điều chỉnh tỉ giá chắc chắn sẽ tác động đến lạm phát vì nền kinh tế nước ta có tỉ lệ nhập khẩu trên GDP rất cao, có năm lên đến 90% GDP; giá các sản phẩm nhập khẩu như xăng dầu, nguyên liệu cho thức ăn gia súc, dược phẩm... sẽ tăng lên và hoàn toàn không phải tình cờ mà giá xăng dầu đã được điều chỉnh tăng lần thứ hai trong 1 tháng, đợt mới nhất là hôm 28-6, chỉ 1 ngày ngay sau khi điều chỉnh tỉ giá.

Không phải phép màu

Điều chỉnh tỉ giá diễn ra trong bối cảnh kinh tế nước ta có một số cải thiện nhưng đang còn phức tạp với không ít thách thức. NH Nhà nước đã bán ra hơn 40 tấn vàng và nhu cầu về vàng vẫn chưa có dấu hiệu giảm sút. Lượng vàng nhập khẩu chắc chắn đã lấy đi một lượng ngoại tệ không nhỏ, nhập khẩu của nền kinh tế đã tăng lên và 6 tháng đầu năm nay đã nhập siêu 1,4 tỉ USD, dự kiến cả năm 2013 có thể nhập siêu lên đến 9 tỉ USD, nhu cầu ngoại tệ cho thanh toán quốc tế là có thật.

Sáng qua (6-7), tỉ giá trên thị trường tự do có thời điểm chạm mức 22.000 VNĐ/USD, đây là chỉ dấu hiệu cho thấy duy trì tỉ giá ổn định trong 6 tháng cuối năm là không phải dễ dàng mà phải phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tái cơ cấu nền kinh tế, nâng cao giá trị gia tăng trong xuất khẩu, cải tiến cơ cấu xuất nhập khẩu và cân đối thanh toán tài khoản vãng lai.

Theo hồ sơ, thủ đoạn chủ yếu của giám đốc Thiên là chỉ đạo bộ phận kế toán lập báo cáo tài chính khống gửi các ngân hàng. Công ty đã kinh doanh thua lỗ hết vốn nhưng lại báo lãi nhằm được vay nhiều tiền. Một loại tài sản mang thế chấp cho nhiều tổ chức tín dụng. Cao Hương Thiên đã chiếm đoạt trên 23,3 tỉ đồng của hai ngân hàng là BIDV và Vietcombank chi nhánh Kiên Giang.

Theo cơ quan điều tra, một số cán bộ tín dụng của hai ngân hàng trên chưa thực hiện hết chức năng, nhiệm vụ của mình. Tuy nhiên, họ không có thẩm quyền kiểm tra việc thu chi tài chính của công ty nên không phát hiện Thiên dùng chứng từ khống để giải trình cho việc sử dụng vốn sai mục đích. Vì vậy, cơ quan điều tra không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với những người này.

Theo Vĩnh Sơn

Pháp luật TPHCM